Truyện con hổ có nghĩa đề cao lối sống nghĩa tình trong cuộc sống. Thấy khó thì giúp, có ơn phải đền. Dưới đây là nội dung truyện cũng như các thông tin hữu ích khác.
Các Nội Dung Chính
Nội dung truyện Con hổ có nghĩa
Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều. Một đêm nọ nghe tiếng gõ cửa, bà mở cửa nhìn thì chẳng thấy ai, một lát, có con hổ chợt lao tới cõng bà đi. Ban đầu, bà sợ đến chết khiếp, khi tỉnh, thấy hổ dùng một chân ôm lấy bà chạy như bay, hễ gặp bụi rậm, gai góc thì dùng chân trước rẽ lối chạy vào rừng sâu. Tới nơi, hổ thả bà xuống. Thấy một con hổ cái đang lăn lộn, cào đất, bà cho là hổ định ăn thịt mình, run sợ không dám nhúc nhích. Lúc sau hổ đực cầm tay bà nhìn hổ cái, nhỏ nước mắt. Bà nhìn kĩ bụng hổ cái như có cái gì động đậy, biết ngay là hổ sắp đẻ. Sẵn có thuốc mang theo trong túi, bà liền hoà với nước suối cho uống, lại xoa bóp bụng hổ. Lát sau, hổ đẻ được. Hổ đực mừng rỡ đùa giỡn với con, còn hổ cái thì nằm phục xuống, dáng mệt mỏi lắm. Rồi hổ đực quỳ xuống bên một gốc cây, lấy chân đào lên một cục bạc. Bà đỡ biết hổ tặng mình, cầm lấy. Hổ đực đứng dậy đi, quay nhìn bà, bà theo hổ ra khỏi rừng. Được mấy bước, trời sắp sáng, bà giơ tay nói: “Xin chúa rừng quay về”. Hổ vẫn cúi đầu quẫy đuôi, làm ra vẻ tiễn biệt. Bà đi khá xa, hổ liền gầm lên một tiếng rồi bỏ đi. Bà về đến nhà, cân bạc được hơn mười lạng. Năm ấy mất mùa, đói kém, nhờ có số bạc ấy mà bà mới sống qua được.
Người kiếm củi tên mỗ ở huyện Lạng Giang, đang bổ củi ở sườn núi, thấy dưới thung lũng phía xa, cây cỏ lay động không ngớt mới vác búa đến xem, thấy một con hổ trán trắng, cúi đầu cào bới đất, nhảy lên, vật xuống, thỉnh thoảng lấy chân móc họng, mở miệng nhe cái răng, máu me, nhớt dãi trào ra. Nhìn kĩ miệng hổ thấy có khúc xương mắc ngang họng, bàn chân hổ thì to, càng móc, khúc xương càng vào sâu. Bác tiều uống rượu say, mạnh bạo trèo lên cây kêu lên: “Cổ họng ngươi đau phải không, đừng cắn ta, ta sẽ lấy xương ra cho”. Hổ nghe thấy, nằm phục xuống, há miệng nhìn bác tiều ra dáng cầu cứu. Bác tiều trèo xuống lấy tay thò vào cổ họng hổ, lấy ra một chiếc xương bò, to như cánh tay. Hổ liếm mép, nhìn bác tiều rồi bỏ đi. Bác tiều nói to: “Nhà ta ở thôn mỗ, hễ được miếng gì lạ thì nhớ nhau nhé”. Sau đó, bác tiều ra về. Một đêm nọ, nghe cửa ngoài có tiếng gầm dài mà sắc. Sớm hôm sau, có một con nai chết ở đó. Hơn mười năm sau, bác tiều già rồi chết. Khi chôn cất, hổ bỗng nhiên đến trước mộ nhảy nhót. Những người đưa đám bỏ chạy cả. Từ xa, nhìn thấy hổ dùng đầu dụi vào quan tài, gầm lên, chạy quanh quan tài vài vòng rồi đi. Từ đó về sau, mỗi dịp ngày giỗ bác tiều, hổ lại đưa dê hoặc lợn đến để ở ngoài cửa nhà bác tiều.
Đôi nét về tác phẩm: Con hổ có nghĩa
Tóm tắt
Một bà đỡ họ Trần người huyện Đông Triều một đêm hổ cõng vào rừng đỡ đẻ cho hổ cái. Sau đó, hổ đực đào lên một cục bạc biếu bà. Nhờ có cục bạc đó, bà sống qua được năm mất mùa đói kém. Bác tiều ở huyện Lạng Giang một lần giúp một con hổ lấy chiếc xương bị hóc, được hổ biếu một con nai tạ ơn. Khi bác tiều mất, hổ đến viếng. Mỗi lần giỗ bác tiều, hổ đều mang dê hoặc lợn đến biếu gia đình.
Bố cục (2 phần)
– Phần 1 (từ đầu đến “bà mới sống qua được”): Câu chuyện của con hổ với bà Trần
– Phần 2 (còn lại): Câu chuyện của con hổ với bác tiều phu
Giá trị nội dung
Truyện “Con hổ có nghĩa” thuộc loại truyện hư cấu, truyện nhằm đề cao ân nghĩa trong đạo lí làm người
Giá trị nghệ thuật
– Mượn chuyện loài vật để nói chuyện con người
– Sử dụng các biện pháp nghệ thuật: so sánh, nhân hóa,…
Phân tích văn bản Con hổ có nghĩa
Mở bài
– Giới thiệu khái quát về truyện trung đại Việt Nam (khái niệm, thời gian ra đời, đặc trưng thể loại,…)
– Giới thiệu về truyện “Con hổ có nghĩa” (tóm tắt, khái quát giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật,…)
Thân bài
1. Câu chuyện của con hổ với bà Trần
– Hổ cái sắp sinh con
– Hổ đực đi tìm bà đỡ Trần
– Hố đực lao tới cõng bà, chạy như bay xuyên qua bụi rậm, gai góc. Hổ luôn luôn bảo vệ sự an toàn cho bà đỡ
→ Hành động khẩn trương, quyết liệt, thể hiện tình cảm, sự lo lắng của hổ đối với người thân
– Thái độ của bà Trần: lúc đầu bà rất sợ, sau đó bà đồng ý đỡ đẻ cho hổ cái
– Cách trả ơn, đáp nghĩa của hổ đực: cung kính, lưu luyến, tặng bà một bọc bạc để bà sống qua năm mất mùa, đói kém
⇒ Hổ thủy chung, biết ơn và đền đáp ơn nghĩa cho người đã giúp đỡ mình
2. Câu chuyện của hổ với bác tiều phu
– Hổ bị hóc xương, đau đớn, bất lực
– Bác tiều phu thò tay vào cổ, lấy xương ra cho hổ
→ Sự can đảm và lòng yêu thương loài vật
– Hành động trả ơn của hổ:
+ Khi bác còn sống: mang nai đến trả ơn
+ Khi bác mất: hổ tỏ lòng thương xót, đến dụi đầu vào quan tài, từ đó, đến ngày giỗ bác, hồ mang dê, lợn đến tế
→ Đề cao ân nghĩa thủy chung
Kết bài
– Khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản:
+ Nội dung: Truyện “Con hổ có nghĩa” thuộc loại truyện hư cấu, truyện nhằm đề cao ân nghĩa trong đạo lí làm người
+ Nghệ thuật: mượn chuyện loài vật để nói chuyện con người, nhân hóa,…
– Bài học cho bản thân: biết ơn những người đã giúp đỡ mình….
Soạn bài Con hổ có nghĩa – Ngắn gọn nhất
Trả lời câu 1 (trang 144 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Văn bản này thuộc thể văn gì? Có mấy đoạn? Mỗi đoạn nói gì?
– Văn bản này thuộc loại truyện trung đại.
– Có thể chia truyện thành hai đoạn:
+, Đoạn 1: Từ đầu đến “thế mới sống qua được” ⟹ truyện con hổ và bà đỡ Trần ở huyện Đông Triều.
+, Đoạn 2: Còn lại ⟹ Truyện con hổ và bác tiều Mỗ ở Lạng Giang.
Câu 2 Trả lời câu 2 (trang 144 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Với văn bản này, biện pháp nghệ thuật cơ bản, bao trùm được sử dụng là biện pháp gì? Tại sao lại dựng lên chuyện “Con hổ có nghĩa” mà không phải “Con người có nghĩa”.
* Với văn bản này, biện pháp nghệ thuật cơ bản, bao trùm được sử dụng là biện pháp nhân hóa, làm cho hình tượng con hổ trở nên như một con người,
* Nếu đặt là “Con người có nghĩa” thì ý nghĩa của câu chuyện sẽ giảm đi ít phần. Hổ là một con nổi tiếng hung ác, thế mà nó có nghĩa như vậy huống chi là con người.
Câu 3 Trả lời câu 3 (trang 144 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
* Câu chuyện thứ nhất (con hổ thứ nhất với bà đỡ Trần): hổ xông đến cõng bà đỡ Trần đỡ trở về rừng để đỡ đẻ cho hổ cái và sau khi được bà đỡ Trần giúp đỡ, hổ đã đền ơn bằng cách tặng một cục bạc cho bà.
* Câu chuyện thứ hai (con hổ thứ hai với bác tiều): Hổ bị hóc xương được bác tiều móc xương cứu sống. Hổ đền ơn đáp nghĩa bác tiều bằng cách khi bác mất, hổ đến mộ dụi đầu vào quan tài và mỗi dịp giỗ bác, hổ đem dê hoặc lợn đến tế.
* Trong mỗi chuyện, mỗi chi tiết đều có thú vị riêng (Chuyện thứ nhất: chi tiết hổ vui mừng khi có con; chuyện thứ 2: chi tiết bác tiều thò tay vào hổ móc xương.
* Thêm ý nghĩa: hổ sau đền ơn mãi mãi, lúc ân nhân còn sống và lúc ân nhân đã mất.
Câu 4 Trả lời câu 4 (trang 144 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Truyện “Con hổ có nghĩa” đề cao, khuyến khích :
Đề cao cách sống nghĩa tình trong cuộc sống của con người. Làm người phải biết giúp đỡ nhau khi hoạn nạn, ngược lại, khi được người khác giúp đỡ phải biết ghi nhớ ơn nghĩa, tìm cách báo đáp ơn nghĩa này.
Luyện tập
Em hãy kể về một con chó có nghĩa với chủ:
– Giới thiệu về con chó (tên nó là Tun, được bố em mua về).
– Nó đã giúp nhà em bảo vệ tài sản (có trộm vào, nhà em ngủ say nhưng may Tun đã sủa rất to làm gia đình em kịp thời tỉnh và hô mọi người bắt trộm).
– Suy nghĩ về tình cảm của em dành cho Tun.
Tham khảo thêm đoạn “Con chó bấc” (Sgk lớp 9).
