Phương Pháp Shichida Là Gì? Độ Tuổi Và Cách Dạy Shichida Hiệu Quả

Thời gian gần đây, các bậc phụ huynh cũng như giáo viên khá quan tâm tới một phương pháp giáo dục sớm khá mới mẻ tại Việt Nam – phương pháp giáo dục Shichida. Tuy mới xuất hiện, phương pháp đã tỏ rõ được hiệu quả mang lại trong việc đánh thức sự phát triển não bộ ở trẻ cũng như đẩy mạnh việc phát triển toàn diện. Dưới đây là một số thông tin về phương pháp giáo dục Shichida cho các bố mẹ tham khảo.

• Phương Pháp Shichida – 6 Quan Điểm Nhìm Nhận Trẻ Bố Mẹ Nên Biết
• Tìm hiểu thêm về phương pháp giáo dục sớm Reggio Emilia

1. Phương pháp Shichida là gì?

Phương pháp giáo dục sớm Shichida là phương pháp giáo dục bắt nguồn từ Nhật Bản, ra đời trong những năm 1960 của thể kỷ XX, được đặt tên theo chính người đã sáng lập ra phương pháp – giáo sư Makota Shichida (1929-2009).

Giáo sư Makota Shichida là một nhà giáo dục có uy tín lớn, với hơn 40 năm cống hiến cuộc đời mình cho nghiên cứu sự phát triển não bộ và phát triển chương trình giáo dục sớm tại Nhật Bản và trên toàn thế giới. Năm 1978, ông đã thành lập Viện Giáo Dục Trẻ Em Shichida (Nhật Bản)  sau đổi tên thành Viện Giáo Dục Shichida (Nhật Bản). Đến nay, phương pháp đã tạo nên sức ảnh hưởng rộng lớn, được coi là phương pháp giảng dạy tiên tiến bậc nhất Thế Giới dành cho trẻ độ tuổi  ở trong giai đoạn vàng là từ 6 tháng – 6 tuổi.

Về cơ bản phương pháp nói cho chúng ta biết rằng đừng bỏ lỡ giai đoạn vàng này của trẻ, mà hãy nghĩ cách kích hoạt khả năng tiếp thu trong giai đoạn này bằng cách kích hoạt các giác quan của trẻ, đó là 5 giác quan chính- thị giác, thính giác, xúc giác, vị giác, khứu giác.

>>> Xem thêm: Phương Pháp Shichida Là Gì? Áp Dụng Nuôi Dạy Trẻ Như Thế Nào?

2. Nội dung của phương pháp giáo dục Shichida

Phương pháp Shichida hướng tới một nền giáo dục toàn diện nên phương pháp sẽ bao gồm những bài học hỗ trợ bố mẹ giúp trẻ phát triển về mọi mặt từ trí óc, tinh thần đến thể chất, trong đó, đặc biệt chú ý đến sự phát triển trí não của trẻ. Bởi đây là bộ phận quan trọng nhất, quyết định trực tiếp đến kết quả của các hoạt động khác.

Những bài học của phương pháp Shichida đã được chia cụ thể theo bốn mặt sau:

• Phát triển trí óc: phương pháp Shichida đặc biệt nhắm đến sự phát triển cân bằng giữa hai bán cầu não. Bởi lẽ hai bán cầu trong não bộ của chúng ta giữ hai vai trò hoàn toàn khác nhau. Bán cầu não trái phân tích thông tin một cách logic, tiếp nhận thông tin từng bước dựa trên những cơ sở. Bán cầu não phải lại nhanh chóng tiếp nhận lượng lớn thông tin thông qua hình ảnh và cảm nhận. Vì vậy, việc giúp trẻ cân bằng được cả hai bán cầu não giúp trẻ có kiến thức rộng mở, khả năng xử lý linh hoạt và đam mê học hỏi. Đồng thời giúp bé tăng cường khả năng tiếp thu kiến thức bên ngoài một cách hiệu quả
• Giáo dục tinh thần: Giúp trẻ có ý thức đạo đức từ sớm (yêu thương, thận trọng, nhạy bén,…)
• Giáo dục thể chất: qua những bài tập phù hợp giúp trẻ khỏe mạnh hơn
• Giáo dục dinh dưỡng: Dinh dưỡng đóng một vai trò quan trọng trong sự phát triển của trẻ. Cung cấp đầy đủ dưỡng chất là nền tảng cho cơ thể trẻ phát triển lành mạnh, toàn diện. Nhưng giáo dục dinh dưỡng vẫn là một điểm khá mới lạ mà những phương pháp thông thường không để ý tới. Chính điều này, tạo nên một điểm khác biệt của phương pháp giáo dục sớm shichida so với những phương pháp khác.

3. Đối tượng và triết lý của phương pháp Shichida

Đối tượng của phương pháp

Như đã đề cập ở trên, phương pháp Shichida được coi là phương pháp giảng dạy tiên tiến bậc nhất Thế Giới dành cho trẻ độ tuổi 6 tháng – 6 tuổi,  và đây cũng được coi là giai đoạn mà phương pháp Shichida hướng đến.

Theo nhiều nghiên cứu, giai đoạn này còn được coi là “thời kỳ vàng” trong sự phát triển của trẻ. Vì vậy, khi bố mẹ để con được tiếp cận, mang đến cho trẻ một nền giáo dục về tâm hồn như phương pháp shichida, trẻ sẽ có cơ hội tiếp nhận và phát triển một lượng tri thức lớn, một lòng trắc ẩn với người khác, một cơ thể khỏe mạnh và một chế độ dinh dưỡng khoa học.

Triết lý của phương pháp Shichida

Theo Giáo sư Shichida: “Từ điển định nghĩa “giáo dục” là “dạy kiến thức và kỹ năng”. Tuy nhiên, nghĩa gốc của từ này trong tiếng La Tinh là “khơi dậy khả năng bẩm sinh”. Do vậy, trách nhiệm của chúng tôi là khơi dậy tối đa khả năng tiềm tàng to lớn của các bé thông qua giáo dục.”

Shichida cho rằng, điều quan trọng nhất trong giáo dục không phải nhồi nhét kiến thức mà là khơi gợi tài năng thiên bẩm mà mỗi bé có ngay từ khi sinh ra. Để đạt được điều này, ba mẹ cần tạo môi trường tốt nhất cho sự phát triển của bé giàu tính tương tác và giáo dục.

4. Hướng dẫn thực hành theo phương pháp Shichida

Với phương pháp Shichida, giáo dục tại gia đình là bước quan trọng nhất để phát huy tối đa tiềm năng trí tuệ mà trẻ có. Phương pháp đưa ra 3 nguyên tắc vàng dành cho bố mẹ là “Tình yêu thương”, “Sự nghiêm khắc” và “Sự tin tưởng”. Và đó cũng là những lý do mà tại sao phương pháp giáo dục Shichida được mang tên phương pháp “Giáo dục tâm hồn”. Dưới đây là những lưu ý cho phụ huynh và thầy cô khi dạy trẻ theo phương pháp Shichida

 Dạy con cảm thụ âm, phát triển thính giác

Tác dụng: Giúp trẻ cảm thụ âm tốt, thúc đẩy năng lực nhận thức, thúc đẩy năng lực biểu hiện.

Cho trẻ sơ sinh nghe nhạc, hoặc tiếp xúc với môi trường âm nhạc càng nhiều càng tốt. Ngoài nghe nhạc, mẹ có thể mua những đồ chơi phát ra âm thanh, thường xuyên nhún nhảy theo bài hát cùng trẻ khi nghe. Khi chơi cùng bé, mẹ kết hợp cùng các bài nhạc hoặc dụng cụ phát ra âm thanh để tăng không khí vui vẻ.

Sử dụng flash card, hình ảnh minh họa

Tác dụng: Rèn luyện trí nhớ trong thời gian ngắn, năng lực nhận thức, vốn từ vựng cho trẻ.

Phương pháp chơi cùng trẻ flash card này rất tốt cho phát triển não phải của trẻ vì nó đáp ứng được 2 yêu cầu là luyện được phản xạ nhớ rất nhanh và dung lượng nhớ vô hạn. Chơi cùng các tấm flash card bằng cách: Mua những tấm bìa cứng hay mảnh giấy nhỏ, viết lên các chữ cái, chữ số, từ vựng rồi cho trẻ nhìn. Mẹ cứ giơ ra cho trẻ xem và đồng thời đọc từ vựng có ghi trên tấm bìa đó cho trẻ nghe, khoảng 1giây /1 tấm. Cứ lặp đi lặp lại nhiều lần và nhiều ngày. Trò chơi này phát huy trí nhớ và tốc độ tư duy lẫn khả năng nhớ không lồ của trẻ.

Nhận biết màu sắc

Khi mới bắt đầu, mẹ cho trẻ nhìn những màu sắc đơn giản như trắng, đen; sau đó tăng dần về số lượng. Lấy 1 thùng rồi mua thật nhiều những quả cầu nhỏ có đủ các màu sắc, mẹ sẽ nhặt từng quả cầu lên và nói tên màu sắc cho trẻ, số lượng màu sắc sẽ tăng dần lên, mới đầu chỉ là xanh, đỏ, vàng…dần dần nhiều hơn nữa.

Phân biệt hình dáng

Tác dụng: Rèn luyện khái niệm về hình khối, năng lực tưởng tượng, năng lực nhận thức không gian.

Cho trẻ học nhận biết các hình học như vuông, chữ nhật, tam giác, hình thang, tròn, bình hành, thoi, lập thể…khoảng 10 hình học cơ bản nhất. Cách áp dụng rất đơn giản: Mẹ cắt tấm bìa thành các hình khác nhau, kèm theo các màu sắc đa dạng và cho trẻ chơi trò đoán hình là gì, kết hợp luyện luôn nhớ tên màu sắc. Hoặc mẹ có thể kết hợp dạy trẻ các đồ vật trong nhà hình gì…

Nhận biết kích thước

Tác dụng: Luyện khái niệm to, nhỏ; khái niệm theo thứ tự, trình tự; năng lực giải quyết vấn đề.

Đặt trước mặt trẻ thật nhiều đồ với kích thước khác nhau, mẹ chỉ cho trẻ cái nào là to, cái nào là nhỏ. Sau khi trẻ đã định nghĩa được thế nào là to, nhỏ, mẹ có thể chơi cùng trẻ bằng cách giơ hai vật ra để trẻ so sánh chọn cái nào to hơn, nhỏ hơn rồi sau đó tiến lên là trong 3, 4 vật chọn ra 1 vật to nhất hay nhỏ nhất. Với các bé nhỏ, giơ hình các con vật, thú nhồi bông để so sánh to nhỏ sẽ làm bé hứng thú hơn.

Rèn luyện các ngón tay

Tác dụng: Luyện độ khéo léo, kĩ xảo, năng lực tập trung.

Ngón tay hay bàn tay được ví như bộ não thứ 2 của con người bởi vì nó đóng vai trò quan trọng nhất đối với mọi hành động hay suy nghĩ. Đầu tiên là luyện cho trẻ cầm nắm. Khoảng 2-3 tháng tuổi, trẻ đã có thể ngay lập tức cầm nắm rất chặt những thứ trong phạm vi tầm với.

Mới bắt đầu, mẹ luyện cho trẻ cầm 5 ngón, rồi 4 ngón, rồi đến 3 ngón, rồi đến 2 ngón bằng cách cho trẻ cầm quả bóng hay viên bi nhỏ bỏ vào hộp hay lấy từ hộp ra. Có thể thời điểm khởi đầu sẽ khá khó khăn, trẻ không cầm được, nhưng chỉ cần luyện dần dần, trẻ sẽ thành thạo.

Phát triển toàn diện 5 giác quan

Tác dụng: Rèn luyện cảm giác, cảm âm, điều hòa được cảm xúc.

Theo phương pháp Shichida, ba mẹ nên thường xuyên dẫn trẻ đi dạo trong ngõ, xóm để trẻ tiếp xúc với thiên nhiên vào cả bổi sáng lẫn buổi tối, vừa đi vừa chỉ cho trẻ tên các loài cây, hoa lá…Cho trẻ ngửi các mùi thơm, loài hoa đồng thời nói cho trẻ biết đó là hoa gì. Nếu được thì khi đi dạo ta sẽ ngắt bông hoa, mở ra rồi chỉ các bộ phận bên trong của hoa là gì…để kích thích trí tò mò, ham hiểu biết của trẻ. Cho trẻ tiếp xúc sớm với động vật là một cách giúp trẻ hướng thiện, biết yêu thương người khác, yêu thương động

>>> Xem thêm: Phương Pháp Shichida – 33 Bài Thực Hành Theo Phương Pháp Shichida

5. Những lưu ý khi áp dụng phương pháp Shichida

Để nuôi dạy và định hướng con phát triển tốt nhất, trước hết ba mẹ cần có sự nhìn nhận con đúng đắn. Theo phương pháp giáo dục  Shichida, ba mẹ nên nhìn nhận con theo 06 quan điểm sau:

• Không chỉ tập trung vào khuyết điểm của trẻ. Con trẻ khi sinh ra đều là những cá nhân hoàn hảo, sự phát triển của bé phụ thuộc vào môi trường sống và cách dạy dỗ của ba mẹ. Cha mẹ nên giữ cân bằng giữ sự nghiêm khác và tình yêu thương. Khen ngợi, khuyến khích những điều tốt ở con, chỉ ra đúng lỗi lầm của con và dạy con cách khắc phục. Ba mẹ hãy nhớ rằng không có đứa trẻ hư, chỉ có hành động chưa đúng.
• Không xem trạng thái hiện tại của con là trạng thái đã hoàn thiện. Bởi vì thực tế trong quá trình phát triển và trưởng thành con sẽ bộc lộ nhiều điều cần phải uốn nắn và điều đó cần sự kiên trì và nỗ lực cùng con hàng ngày của cha mẹ.
• Không quá cầu toàn. Những ba mẹ mong muốn điều khiển sự phát triển của con theo hình mẫu lý tưởng của mình sẽ tạo nên trạng thái căng thẳng, từ đó mối quan hệ gia đình ngày càng xa cách và kìm hãm cá tình và khả năng thật của con. Hãy để con lớn lên tốt nhất theo sở thích của con, ba mẹ sẽ là người luôn ở bên và hỗ trợ.
• Không so sánh con mình với trẻ khác. Việc so sánh con với trẻ khác thường mang đến sự thất vọng và chán nản ở cả ba mẹ và con. Mỗi đứa trẻ đều có cá tính riêng, bước phát triển và sở thích riêng hoàn toàn khác biệt với người khác. Giáo dục con phát triển được các kỹ năng, theo hướng phù hợp với mình chính là mang lại hạnh phúc cho con.
• Không chỉ chú trọng vào kết quả học tập. Giáo dục là giúp con phát triển những tài năng và những phẩm chất thiên bẩm của mình. Bên cạnh kiến thức, hãy dạy cho con những phẩm chất tốt đẹp. Con đạt được điểm số cao hay không không quan trọng, mà quan trọng là ba mẹ phải nhìn nhận được sự nỗ lực của con, trân trọng và khuyến khích sự cố gắng đó.
• Hãy xem con bạn hoàn hảo như chính bản thân con. Mọi đứa trẻ đều có điểm mạnh và điểm yếu. Hãy khuyến khích con khắc phục các điểm yếu và tập trung vào những điểm mạnh của con. Hãy trân trọng những gì con làm và khen ngợi con. Khi đó, con sẽ cảm nhận được tình yêu thương, tự tin phát triển những điểm mạnh và có nhiều năng lượng để khám phá thế giới xung quanh.

Phụ huynh có thể tham khảo video sau đây để rõ hơn 19 Cách Dạy Con Nghe Lời Răm Rắp 

6. Học Shichida Việt Nam

Trung tâm uy tín nhất trong việc giảng dạy phương pháp giáo dục Shichida tại Việt Nam hiện nay là viện Giáo dục Shichida Việt Nam. Đây là trung tâm duy nhất được cấp giấy phép của Viện Giáo dục Shichida Nhật Bản để giảng dạy về Phương pháp giáo dục Shichida tại Việt Nam.

Giáo trình tại viện được xây dựng bám sát theo giáo trình được phát triển bởi Giáo sư Makoto Shichida và phát triển, chỉnh sửa bởi những nhà nghiên cứu tại Viện cho phù hợp với môi trường cũng như con người Việt nam. Từ đó giúp giáo trình áp dụng trong quá trình giảng dạy, đem lại hiệu quả cao nhất.

>>> Tìm hiểu thêm về phương pháp giáo dục sớm Montessori

>>> Tìm hiểu thêm về phương pháp giáo dục sớm Reggio Emilia