Tăng động giảm chú ý (ADHD) là chứng rối loạn hành vi ở trẻ. Nhận biết những dấu hiệu tăng động giảm chú ý ở trẻ để điều trị sớm là điều vô cùng quan trọng
1. Tăng động giảm chú ý là gì?
Tăng động giảm chú ý (Attention Deficit/Hyperactivity Disorder- ADHD) là rối loạn thường gặp ở trẻ và đang có xu hướng gia tăng trong thời gian gần đây.

Đặc tính nổi bật nhất của bệnh là trẻ thường gặp phải rất nhiều khó khăn trong việc điều chỉnh sự tập trung, khó kiểm soát những hành động thái quá, thường xuyên phấn khích, kích động,… Các rối loạn có thể gây hậu quả nặng nề đến học tập, làm việc và quan hệ xã hội của trẻ.
Đặc biệt, trong cuộc sống thời đại hiện ngày càng bận rộn, việc thiếu sự quan tâm từ các bậc cha mẹ đã khiến tình trạng bệnh của trẻ có xu hướng phức tạp và trầm trọng hơn.
Do đó, khi trẻ có những dấu hiệu bị tăng động giảm chú ý, cha mẹ cần quan tâm nhiều hơn đến trẻ. Việc nhận biết và chẩn đoán bệnh sớm thông qua các dấu hiệu, kiên trì điều trị sẽ giúp trẻ cải thiện đáng kể tình trạng bệnh, sớm hòa nhập và làm chủ cuộc sống.
2. Dấu hiệu trẻ tăng động giảm chú ý
Áp dụng theo tiêu chuẩn chẩn đoán của DSM-IV-TR (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) của Mỹ, thì:
Giảm chú ý: Trẻ bị giảm chú ý khi có 6 (hoặc nhiều hơn) trong số các triệu chứng sau của giảm chú ý, biểu hiện kéo dài ít nhất 6 tháng, với mức độ làm trẻ thích ứng kém hoặc không phù hợp với mức phát triển tâm thần:
- Thường không thể chú ý kỹ lưỡng vào các chi tiết, hoặc phạm những lỗi do cẩu thả trong học tập, trong công việc hoặc trong các hoạt động khác.
- Thường khó khăn duy trì sự chú ý trong nhiệm vụ hoặc trong các hoạt động vui chơi.
- Thường có biểu hiện dường như không hề lắng nghe những gì người khác nói trực tiếp với trẻ.
- Thường không thể làm theo toàn bộ những chỉ dẫn hoặc không hoàn thành bài tập, công việc trong gia đình, những nhiệm vụ ở nơi làm việc (không phải vì hành vi chống đối hoặc không hiểu được các chỉ dẫn).
- Thường khó khăn trong cách tổ chức công việc và các hoạt động.
- Thường tránh né, không thích hoặc miễn cưỡng thực hiện các nhiệm vụ đòi hỏi phải duy trì những nỗ lực tinh thần (như làm bài tập trường hoặc ở nhà).
- Thường đánh mất những vật dụng cần thiết (như vở bài tập ở trường, bút chì, sách, đồ chơi và các dụng cụ khác).
- Thường dễ bị sao nhãng bởi những kích thích bên ngoài.
- Thường quên các hoạt động hằng ngày.
>>> Xem thêm Khủng Hoảng Tuổi Lên 3 – Các Nguyên Nhân Và Giải Pháp Cho Ba Mẹ
Tăng hoạt động: Khi trẻ có 6 (hoặc nhiều hơn) trong các triệu chứng của tăng hoạt động – xung động phải xuất hiện ít nhất 6 tháng với mức độ làm trẻ thích ứng kém hoặc không phù hợp với mức độ phát triển tâm thần.
- Cử động chân tay liên tục, không ngồi yên.
- Rời khỏi chỗ trong lớp hoặc hoặc trong các tình huống khác mà cần phải ngồi yên một chỗ.
- Thường xuyên chạy quanh hoặc leo trèo quá mức trong các tình huống mà điều đó là không thích hợp (ở thanh thiếu niên, có thể chỉ biểu hiện cảm giác bồn chồn).
- Thường khó khăn trong khi chơi hoặc gặp khó khăn trong các hoạt động yêu cầu giữ yên lặng.
- Thường hoạt động liên tục hoặc hoạt động như được “gắn động cơ”.
- Xung động.
- Thường buột miệng nói câu trả lời trước khi các câu hỏi được đặt ra hoàn chỉnh.
- Thường không thể khó khăn chờ đợi theo hàng hoặc chờ đến lượt trong các trò chơi lần lượt hoặc trong các tình huống sinh hoạt nhóm.
- Thường ngắt lời hoặc xâm phạm vào vấn đề của người khác (Ví dụ: Xen vào cuộc nói chuyện của người khác hoặc các trò chơi của trẻ khác).
Khi trẻ có những dấu hiệu bệnh như trên, ba mẹ cần đưa trẻ đi khám ngay. Biểu hiện của bé nếu ở mức rối loạn nhẹ, thì có thể chưa cần dùng đến thuốc mà chỉ cần dùng các biện pháp tâm lý, do đó, sẽ tốt hơn rất nhiều cho sức khỏe của trẻ.
3. Bố mẹ cần làm gì khi con tăng động giảm chú ý
Dưới đây là 5 điều bố mẹ cần đặc biệt quan tâm khi có con mắc phải hội chứng tăng động giảm chú ý:
Giúp trẻ điều chỉnh hành vi
Bạn có thể giúp con điều chỉnh hoạt động cũng như cảm xúc quá mức bằng cách sử dụng cả lời nói và hành động, cử chỉ tác động tới trẻ nhằm cải thiện hành vi của trẻ theo hướng tích cực.
Bố mẹ có thể thực hiện các phương pháp:
– Trò chuyện với con là cách nhanh nhất để bố mẹ thấu hiểu suy nghĩ, nhu cầu của những đứa trẻ bị tăng động giảm chú ý.
– Lập thời gian biểu là cách đơn giản và hiệu quả để trẻ tập dần thói quen và tự giác làm việc theo kế hoạch, giúp trẻ kiểm soát hành vi tốt hơn, hạn chế những hoạt động bộc phát hoặc mất kiểm soát cảm xúc.
Tuy nhiên, bạn cũng nên lưu ý một số điều:
– Kiên nhẫn cải thiện và theo dõi kết quả từng ngày.
– Không nên đặt quá nhiều mục tiêu, chỉ nên điều chỉnh từng hành vi để tránh gây tâm lý ức chế ở trẻ.
– Nhắc nhở nhẹ nhàng, tuyệt đối không la mắng hay đánh trẻ.
Tiến hành những buổi trị liệu tâm lý
Trị liệu tâm lý là phương pháp được khá nhiều bậc phụ huynh sử dụng để giúp con chữa trị chứng tăng động giảm chú ý. Bên cạnh những buổi tâm lý trị liệu hay tham khảo ý kiến của các chuyên gia tâm lý, thì phụ huynh cũng nên trò chuyện để hiểu trẻ nhiều hơn, giúp quá trình chữa trị đạt hiệu quả nhất.
Giảm căng thẳng cho trẻ
Trẻ tăng động giảm chú ý luôn trong trạng thái bồn chồn, khó kiềm chế cảm xúc của mình. Đặc biệt, khi trẻ căng thẳng thì tình trạng này có thể tệ hơn. Lúc đó, để trẻ bình tĩnh, hãy tìm cách đánh lạc hướng cảm xúc bằng cách kể một câu chuyện hài, cho nghe nhạc hoặc chơi với con.
Tăng tập trung cho trẻ
Trẻ tăng động luôn cảm thấy hứng thú với rất nhiều thứ, trẻ có thể bắt đầu rất chăm chú và tỉ mỉ nhưng lại liên tục bị gián đoạn khi có gì hay hơn chen ngang. Vì thế, khi trẻ học tập hoặc làm bất cứ việc gì cần tập trung thì nên tạo không gian yên tĩnh, hạn chế những yếu tố ngoại cảnh như: âm nhạc, tivi, hay đồ chơi… Ngoài ra, bố mẹ có thể cùng con chơi những trò chơi đòi hỏi tập trung cao như cờ vua, ghép hình… để tăng sự tập trung cho trẻ
Kiểm soát chương trình truyền hình của bé
Trẻ tăng động có thể một phần do ảnh hưởng từ các chương trình mang tính bạo lực như phim hành động mạnh, các phim giới hạn độ tuổi vì trẻ chưa đủ nhận thức phân biệt đúng – sai. Thay vào đó, nên cho trẻ theo dõi các chương trình lành mạnh, phù hợp độ tuổi của trẻ.