Cách Khen Cách Mắng Cách Phạt Con Khoa Học Và Hiệu Quả

Có thể các phụ huynh đã từng nghe về cuốn sách cách khen cách mắng cách phạt con. Các phụ huynh có thể tham khảo cuốn sách đó trong link sách cách khen cách mắng cách dạy con. Còn trong bài viết này chúng tôi sẽ tổng hợp các kiến thức về cách khen con đúng cách, cách mắng con hiệu quả và cách phạt con có ích cho trẻ.

Cách khen con đúng cách!

Trong 3 thứ của cách khen cách mắng cách phạt con thì khen ngợi trẻ em là điều mà người lớn chúng ta thường xuyên nên làm nhất. Tuy nhiên, khen ngợi như thế nào, chừng mực đến đâu để vừa tạo động lực cho con, vừa khiến con không tự mãn vào bản thân lại là vấn đề không đơn giản.

Vì sao nên khen trẻ

• Giúp trẻ tự tin hơn: Đôi khi đứa trẻ không biết kết quả chính xác về hành vi của mình, rằng mình có làm đúng hay không, đã làm tốt hay chưa. Vì vậy, lời khen trong lúc này là sự khẳng định về kết quả giúp trẻ cảm thấy tự tin vào bản thân mình hơn.
• Tạo động lực cho trẻ: Trẻ em cũng như người lớn chúng ta thích được khen ngợi và công nhận. Khi nhận được phản hồi tích cực của người khác về việc làm của mình sẽ giúp trẻ cảm thấy hào hứng và có động lực hơn cho những việc làm tiếp theo.
• Thúc đẩy hành vi tốt và đẩy lùi hành vi không đúng mực: Khen ngợi giúp cải thiện cảm xúc rõ rệt và tác động tích cực trong việc xúc tiến hành vi đúng đắn. Khi trẻ bộc lộ một hành vi nào đó mà được người lớn khen ngợi sẽ mang lại cho trẻ sự hài lòng và giúp con nhận ra rằng hành động này là nên làm, được người lớn chấp nhận, và từ đó con sẽ phát huy.

10 Cách khen trẻ đúng cách

Lời khen cũng giống như một hạt mầm. Nếu chúng ta gieo đúng chỗ, nuôi dưỡng tốt thì hạt mầm ấy sẽ nảy nở, phát triển mạnh mẽ và ngược lại. Vì vậy, khi khen ngợi trẻ cần lưu ý những điều sau đây:

Khen ngợi một cách cụ thể

Thay vì câu khen: “Con giỏi quá!”, bạn hãy chi tiết hơn về lời khen để con biết cụ thể mình đã được khen vì điều gì. Ví dụ, “Mẹ rất vui vì con đã chăm chỉ gấp quần áo. Con đã giúp mẹ thêm một phần việc để mẹ có nhiều thời gian thư giãn hơn đấy!”
Việc cụ thể và chi tiết trong lời khen giúp trẻ biết rằng việc nào mình nên làm, từ đó thúc đẩy những hành vi tích cực ở trẻ.

Khen ngợi quá trình

Một em bé vừa đạt điểm số cao thứ 2 trong lớp tại kỳ kiểm tra cuối năm. Bố mẹ của bé có thể khen ngợi thành tích khi con đã từ vị trí số 5 vượt lên đứng thứ 2 của lớp. Tuy nhiên, điều chúng ta nên quan tâm và khen ngợi nhiều hơn đó là cả quá trình chăm chỉ, cố gắng của đứa trẻ. Trẻ cảm thấy được công nhận không chỉ cho kết quả mà còn cho tất cả những gì con đã nỗ lực. Điều này sẽ giúp con cảm thấy không phải đạt kết quả cao do may mắn mà là những phấn đấu thực sự để đạt thành tích.

Nói về những trở ngại mà trẻ đã phải vượt qua

Khi trẻ hoàn thành một điều gì đó trong cuộc sống, chúng thường phải vượt qua những trở ngại hoặc khó khăn trong quá trình này. Có lẽ trẻ cần phải hy sinh một số thứ như thời gian với bạn bè để luyện tập hoặc trau dồi kỹ năng của mình.
Khi chúng ta thể hiện niềm tự hào không chỉ với thành quả của trẻ mà còn nhận ra những gì mà con phải vượt qua trong suốt quá trình, trẻ có thể thấy chúng ta đã theo dõi và chú ý đến những nỗ lực của chúng như thế nào.

Thúc đẩy sự tự tin ở trẻ

Khoe khoang về thành tích của con cái không hữu ích bằng cách cho trẻ biết chúng ta đã hài lòng với những thành công của chúng như thế nào.

Nếu một đứa trẻ luôn thể hiện sự tự tin về khả năng của mình thì trẻ có thể làm tốt nhiều việc khác, và sự đánh giá cao về nỗ lực của trẻ khiến chúng dễ dàng lắng nghe và tiếp thu hơn.

Tuy nhiên, có những việc mà trẻ thực sự không làm tốt khiến chúng buồn và thất vọng vào bản thân. Lúc này, lời khích lệ vô cùng quan trọng. Ví dụ, dù tập nhiều lần mà con vẫn chưa đi được xe đạp. Bạn nên động viên con rằng: “Việc giữ thăng bằng trên xe đạp là điều rất khó khăn. Khi nhỏ, bố mẹ cũng đã ngã nhiều lần và tập rất lâu mới có thể biết đi. Con cũng sẽ làm được nếu như con cố gắng!”

Đừng làm quá

Lời khen là quan trọng, nhưng bạn cũng đừng làm quá thành tích của con và khen ngợi quá nhiều dù thực tế con không được như vậy.

Việc sử dụng bừa bãi lời khen, khen mọi hành vi của trẻ sẽ khiến con bị phụ thuộc vào lời khen. Điều nghiêm trọng hơn của việc làm quá này là khiến trẻ dễ bị tự cao và lầm tưởng vào khả năng của bản thân. Hoặc có thể chỉ vì muốn được khen mà trẻ sẽ làm điều gì đó chứ không xuất phát từ việc yêu thích.

Chọn đúng thời điểm

Khen ngợi có hiệu quả tốt nhất khi trẻ đạt được thành tựu. Ví dụ, nhiều bố mẹ khen ngợi con khi con chịu ăn. Thực tế, ăn uống chỉ là nhu cầu bình thường của trẻ, nhưng chúng ta lại khen ngợi điều đó. Với việc ăn uống, thay vì khen ngợi, chúng ta hãy khuyến khích con ăn, đặc biệt là khi chúng ta muốn con thử một món ăn mới.

Ngoài ra, khen ngợi cũng cần đúng lúc, đúng thời điểm. Ví dụ như, khi con vừa đạt được thành tích thì việc khen ngợi ngay (chứ không phải 1 vài ngày sau mới khen ngợi) sẽ có hiệu quả hơn. Điều này giúp trẻ nhận thấy bạn luôn quan tâm và dõi theo trẻ.

Đừng loại bỏ những biểu hiện tích cực trong kết quả tiêu cực

Đôi khi chúng ta cần khen ngợi ngay cả khi trẻ thất bại. Nếu con đã có một quá trình dài cố gắng nhưng kết quả vẫn không như con mong muốn, bạn nên động viên con cố gắng hơn cho lần sau và khen ngợi về những nỗ lực mà con vừa thực hiện. Điều này sẽ cho trẻ thấy mình vẫn được công nhận, không sợ thất bại và có nhiều động lực hơn nữa.

Hãy thử “Bố mẹ rất tự hào về con!”

Larissa Dann, một huấn luyện viên kỳ cựu 20 năm của Đào phụ huynh ở Úc có đưa ra một đề nghị cho các học viên của mình rằng, thay vì nói “Bố mẹ tự hào về con”, hãy chuyển sang “Bố mẹ rất tự hào về con!”, “Wow Wow ! Bố mẹ vô cùng ấn tượng về thành tích của con!” Đó là một sự thay đổi tinh tế để chỉ tập trung vào thành tựu của đứa trẻ.

Tập trung vào trẻ khi khen ngợi chúng

Đôi khi chúng ta khen con vì con đã đạt thành tích tốt rồi, nhưng lại khen thêm các bạn khác vì có thành tích tốt hơn. Khi khen hãy chỉ tập trung vào con thôi. Ngoài ra, việc so sánh con với những bạn bè cùng trang lứa cũng không nên. So sánh con khiến con có những đánh giá lệch lạc về bản thân và người khác, khiến dễ nảy sinh đố kị hoặc tự ti vào bản thân mình.

Khuyến khích họ công nhận những nỗ lực của người khác

Một cách hữu ích để trẻ giữ khiêm tốn với thành quả của mình là giúp chúng nhìn thấy những cố gắng của người khác đã đóng góp vào thành công của chúng. Ví dụ như, để có được kết quả tốt trong kỳ thi này, ngoài những cố gắng của bản thân, trẻ cũng nên nhận ra sự cố gắng của thầy cô giáo trong quá trình giảng dạy và những động viên, hỗ trợ của bố mẹ dành cho mìn

Cách mắng con

Tốt nhất các phụ huynh không nên mắng con, mà hãy giải thích cho con hiểu mỗi lúc con nghịch ngợm phá phách gì đó. Nếu có nóng quá các bố mẹ cũng tránh mấy điều này.

Những câu không nên nói khi trách mắng con

1. “Tại sao con ngốc thế?”

Khi bố mẹ thường xuyên nói câu cửa miệng: “Tại sao con ngốc thế?”, sẽ ảnh hưởng đến lối tư duy và phát triển của trẻ. Tiềm thức của trẻ sẽ hình thành suy nghĩ tiêu cực. Trẻ sẽ mặc định bản thân thật ngốc nghếch và không đủ tự tin thể hiện sở trường trước mặt bố mẹ.

2. “Bố mẹ bảo rồi, không được là không được!”

“Bố mẹ bảo rồi, không được là không được”, là một lời thị uy mà không ít bố mẹ đều phạm phải. Bố mẹ không nên chuyên quyền độc đoán, bắt ép trẻ làm theo ý kiến của mình. Đây không phải là cách giáo dục tốt, bởi trẻ sẽ miễn cưỡng làm theo hoặc không chịu khuất phục. Bố mẹ cần thương lượng, tôn trọng sự lựa chọn và lắng nghe ý kiến của trẻ.

3. “Bố mẹ không quản nữa, con muốn làm gì thì làm”

Bố mẹ cần cho trẻ thấy sự ủng hộ và luôn dõi theo trẻ. “Bố mẹ không quản nữa, con muốn làm gì thì làm” là một câu nói thể hiện sự bỏ bê, vô tâm của bố mẹ. Trẻ sẽ cảm thấy buồn và cô đơn khi không nhận được sự ủng hộ của bố mẹ.

4. “Ngậm miệng, con là một đứa trẻ không vâng lời”

Bố mẹ phải cho trẻ quyền tranh luận, giãi bày ý kiến. Bởi đây là cách bồi dưỡng, giúp trẻ có được chính kiến của riêng mình. Khi bố mẹ hét: “Ngậm miệng, con là một đứa trẻ không vâng lời”, chẳng khác nào bảo trẻ phải im lặng và phục tùng như một con rối vô tri, vô giác.

5. “Nếu như con đạt kết quả cao, bố mẹ sẽ thưởng…”

Bố mẹ cần hạn chế nói những câu mệnh đề điều kiện, kiểu như: “Nếu như con…., bố mẹ sẽ….”. Khi bố mẹ đưa ra điều kiện và mục tiêu cho trẻ, quyền quyết định lúc này không thuộc về trẻ, mà là bố mẹ quyết định. Trẻ sẽ không nhận ra, những điều bố mẹ mong muốn là tốt cho trẻ. Trẻ phải hiểu được, học là cho chính bản thân, chứ không phải để đạt điều gì đấy mang tính tạm thời như phần thưởng.

6. “Con nhát gan quá!”

Sợ hãi mọi thứ xung quanh là hiện tượng bình thường ở lứa tuổi trẻ nhỏ. Khi bố mẹ chế giễu: “Con nhát gan quá” nghĩa là bố mẹ đang phủ nhận nỗi sợ của trẻ, khiến trẻ cảm thấy bản thân thật yếu đuối và thất bại. Điều bố mẹ cần làm là giúp trẻ giải tỏa nỗi sợ, khuyến khích trẻ đối mặt và vượt qua nỗi sợ.

7. “Tại sao con cứ mắc sai lầm thế?”

Bố mẹ không nên trách móc hoặc than thở: “Tại sao con cứ mắc sai lầm thế?”. Sai lầm không hẳn là điều xấu, bởi chúng ta không ai là người hoàn hảo. Bố mẹ hãy cho trẻ quyền được phạm sai lầm và sửa sai, hãy cho trẻ cơ hội được trưởng thành và học hỏi từ chính sai lầm của mình. Sau khi trẻ phạm sai lầm, trẻ cần lời động viên của bố mẹ để vượt qua cảm giác tội lỗi, lời chê trách lúc này là không thích hợp.

8. “Nhìn là biết, con không có tương lai xán lạn”

Nhiều bố mẹ trong lúc giận dữ, đã phán xét tương lai của con trẻ: “Nhìn là biết, con không có tương lai xán lạn”. Bố mẹ đã vô tình thổi vào tiềm thức của trẻ những suy nghĩ tiêu cực. Trẻ sẽ nghĩ rằng mình thật vô dụng, không có khả năng phát triển trong tương lai. Điều này chẳng khác nào bóp chết tài năng và cơ hội phát triển của trẻ ngay từ vạch xuất phát.

9. “Tại sao con không giỏi giang như con người ta?”

Mỗi đứa trẻ đều có sở trường riêng. Khi bố mẹ đặt trẻ lên bàn cân so sánh với con người ta, trẻ sẽ cảm thấy tổn thương. Trẻ sẽ nghĩ rằng, bố mẹ không yêu thương, không đủ bao dung chấp nhận những thiếu sót của trẻ. Thậm chí, trẻ sẽ nảy sinh cảm giác tiêu cực là ghen ghét “con nhà người ta”, trẻ cố gắng chối bỏ hình mẫu mà bố mẹ đang hướng trẻ học hỏi theo.

10. “Suốt ngày con chỉ biết chơi thôi!”

Ham chơi là đặc tính của trẻ nhỏ. Chơi đùa sẽ giúp trẻ bồi dưỡng khả năng sáng tạo và lòng tự tin. Bố mẹ cần cho trẻ quyền được giải tỏa tinh thần sau những giờ học căng thẳng.

>>> Xem thêm: 19 Cách Dạy Con Nghe Lời Răm Rắp Mà Không Cần Quát Mắng

7 điều cấm kỵ nhắc nhở bố mẹ khi dạy dỗ trẻ nhỏ

– Không trách mắng trẻ trước mặt mọi người: Trẻ con cũng có lòng tự trọng, bố mẹ cần giữ thể diện cho trẻ, đặc biệt là ở nơi đông người.

– Không trách mắng khi trẻ đang hối hận: Trẻ đã nhận ra sai lầm và tự rút ra bài học cho chính mình.

– Không trách mắng khi trẻ đi ngủ: Trẻ sẽ mang tâm trạng không thoải mái chìm vào giấc ngủ, trẻ sẽ không ngủ ngon, tệ hơn là gặp ác mộng.

– Không trách mắng khi trẻ đang ăn: Trẻ sẽ phân tâm và không tập trung vào ăn uống, khiến dạ dày của trẻ suy yếu và dễ mắc bệnh.

– Không trách mắng khi trẻ đang vui: Khi trẻ vui mừng, kinh mạch sẽ ở trạng thái khơi thông. Nếu bố mẹ trách mắng khi trẻ đang vui, sẽ khiến kinh mạch bế tắc, ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe.

– Không trách mắng khi trẻ đang buồn: Tâm trạng của trẻ sẽ sa sút và càng khó vượt qua nỗi buồn.

– Không trách mắng khi trẻ đang bệnh: Trẻ nhỏ yếu ớt nhất là khi đang bệnh. Thời điểm này, trẻ cần sự quan tâm và yêu thương của bố mẹ. Tình yêu thương sẽ giúp trẻ mau lành bệnh và công hiệu hơn bất kì loại thuốc nào.

Cách phạt con